La guerra tra poveri. Tutta la verità su Africa e immigrazione.

Asce Sardegna e ASCE Oristano – Terralba organizzano con la collaborazione del Collettivo Furia Rossa-Oristano e di Librid, un confronto pubblico dal titolo “La Guerra tra poveri. Tutta la verità su Africa e immigrazione” con il giornalista Silvestro Montanaro, oggi curatore del sito d’informazione https://raiawadunia.com/. Nel corso dell’incontro verrà proiettato il documentario: “Buongiorno Africa”.

Silvestro Montanaro è nato il 26 marzo 1954 a Sora (Fr). Ha iniziato la sua carriera giornalistica come corrispondente di Paese Sera e poi dell’Unità. In seguito ha lavorato per la Voce della Campania firmando delicatissime inchieste sui rapporti tra mafia, camorra, poteri politici ed economici. Dalle sue inchieste, tante delle prove che portarono all’assoluzione di Enzo Tortora Nel 1989 firma dossier sull’immigrazione clandestina e fa da addetto stampa alla prima associazione di immigrati. Nello stesso anno entra a far parte del gruppo fondante della trasmissione televisiva Samarcanda. Lavora con Michele Santoro anche a Il Rosso e il Nero e Tempo Reale, diventandone co-autore nell’ultima fase. Nel frattempo pubblica tre libri-inchiesta, di cui uno con Baldini e Castoldi adottato come libro di testo in numerose scuole, sul Mozambico e i suoi bambini nel dopoguerra. Successivamente pubblica Mister & Lady Poggiolini, racconto inchiesta sulla malasanita ed un altro libro sul rinvio a giudizio per mafia di Giulio Andreotti. Silvestro Montanaro cura il progetto Sciuscià, ne realizza alcuni episodi, e diventa poi l’autore di Drug Stories, programma di inchieste sul mondo della droga su scala internazionale. Alla fine di questa esperienza, nel 1998, edita il primo speciale televisivo in Europa sul debito estero dei paesi del Sud del mondo e realizza documentari fra i quali “Col cuore coperto di neve”, girato in Brasile sui temi del lavoro e della prostituzione minorile e “E poi ho incontrato Madid” sull’ultima delle terribili “carestie”, e soprattutto sulle sue vere ragioni, che hanno afflitto il sud del Sudan. Dal 1999 è autore del programma “C’era una volta” in onda su Rai Tre. Nel 2002 è il conduttore della trasmissione “Dagli Appennini alle Ande”, prima ed ultima esperienza di racconto popolare dei grandi temi della geopolitica. I suoi documentari hanno girato il mondo e accompagnato numerose campagne di verita’ e di difesa dei diritti umani. Ed hanno ricevuto sia in Italia che in tutto il mondo i piu’ prestigiosi riconoscimenti. Oggi è curatore del sito d’informazione Raia wa dunia-Cittadini del mondo ( https://raiawadunia.com/perche-vale-la-pena-sosteneterci/)

“Buongiorno Africa” di Silvestro Montanaro (2011)
da “C’era una volta” di Silvestro Montanaro, fotografia Nino Fezza.
Andato in onda su Rai 3 il 22 settembre 2011

E’ un’Africa profondamente diversa quella che raccontano le telecamere di “C’era una volta”. Artisti, economisti, politici, la parte migliore del continente dimenticato, fanno il punto su passato e presente e guardano al futuro del loro mondo. E se su passato e presente pesano le ombre del razzismo, del colonialismo e della rapina delle grandi risorse di questa straordinaria terra, per il futuro l’Africa vuol far da sola, stanca di false promesse ed aiuti interessati.

Imoi sarvaus su sardu, su standard at a benni a solu

Premessa: Custu articulu andat scritu in sardu. Custu significat medas faddinas ortogràficas, grammaticalis e lessicalis, e puru una dificultadi prus manna de letura, ca s’arrexonu in conca est fatu in italianu e a pustis tradusiu in sardu in sa scritura. Si pedu scusa, ma po coerèntzia custu articulu andat scritu in sardu e no si podit fai in àtera manera. Sa chi bessit de custu artìculu no est sa positzioni de su Colletivu, ma unu arrexonu personali de unu militanti.

Candu si chistionat de polìtica linguìstica in Sardigna, ognia debata podit fini’ in un’occidroxu. Su paragoni prus interessanti podit essi su de sa gherra de trincea. Su nùmeru de is mortus e de is feridus est artu meda, ma nisciunu arrenescit a pigai unu bantaxu importanti e is duas partis abarrant firmas in is pròpias positzionis. De su 2006 in Sardigna esistit sa LSC, Limba Sarda Comuna, chi est nàscia a suta de sa giunta regionali de Renato Soru. Sa LSC andat beni comenti lìngua uficiali de sa RAS, e a pitz’e custu no creu ddui potzant essi dudas. No andat beni comenti lingua de chistionai ognia dii po una arrexoni precisa: fintzas a candu su sardu at a essi una lìngua bia, con su portadu suu de sentimentus e arregordus, is chi ddu chistionant no ant a arrenesci a chistionai una lìngua artificiali.

Po cantu pertocat s’impreu comenti lìngua uficiali podit andai beni giai imoi, coment’est fata, mancai potzat essi ammellorada po essi prus arrespetosa de is fueddadoris: funt emendamentus piticus, chi, chi no fessint arrocaus po arrexonis polìticas, ìant essi giai passaus. Ma sa chistioni est: una lìngua uficiali est unu standard? Deu creu ca no. No seu linguìsta mancu po nudda, ma mi parit ddui siat una diferèntzia fondamentali. Unu standard esistit in ognia lìngua, est cussa manera de scri’ e chistionai chi impreaus candu seus chistionendi o scriendi a una persona e no podeus imprèai is còdighis chi imprèaus cun is amigus, is parentis, sa genti de bidda, is chi traballant cun nosu, etc. Esempiu: a sa picioca mia ddi potzu nai «Beh, mangiato hai?», ma chi chistionu cun una persona ca no est amiga mia, sa menti mia, in manera automàtica, mi portat a no imprèai su “Italiano regionale di Sardegna”, ma a chistionai in s’italianu chi m’ant imparau a scola, su pròpiu chi impreu candu scriu un’artìculu o candu fatzu su tema de unu cuncursu. Beni, su standard esistit in ognia lìngua apu nau, ma no seu lìnguista e potzu faddai. No creu perou chi esistant linguas ca tenint unu standard stabilèssiu de sa lei. Bollu nai, sa costitutzioni italiana mancu ddu narat ca sa lìngua uficiali de su stadu italianu est s’italianu, ma ddui at a mancai àteru, ìat essi unu truismu. Sa costitutzioni francesa ddu narat, ma ddu est totu una filera de arrexonis polìticas e stòricas a palas chi partint de su Medioevu, passant po is Giacobinus e arribant a is tempus nostus. Sa lei fondamentali de sa Repùblica Federali Tedesca, comenti fait sa costituzioni italiana, no narat ca su tedescu est sa lìngua uficiali, narat sceti ca no si podit distinghi sa genti e fai discriminatzionis po sa lìngua chi chistionat. Ma custus stadus tenint una lingua standard? Certu ca dda tenint, ma no dd’ant imposta cun sa lei. Su standard s’est impostu po mesu de dinàmicas storicas, no est stètiu fatu de cincu, dexi o, podit essi puru, una persona sceti setzius a ingìriu de una mesixedda. No bollu e no depu giai unu giudìtziu morali a pitzu de custas dinàmicas: pentzu ca sa manera imprèada po imponi s’italianu siat stètia totalitària e violenta, ma custas cosa dd’ant nadas giai linguistas e stòricus e no est importanti in custu arrexonu chi seu fendi. Su fatu est chi ddui fiant interessus de egemonia de una o prus classis socialis a palas de s’imponidura de su standard italianu in cussa manera: mi spraxit, ma Manzoni a solu no dd’iat potziu fai, chi calincunu no essit pensau ca ddui fiat una necessidadi polìtica de imponi cussa lìngua e de ddu fai in cussa manera e est po’ custa arrexoni ca su standard s’est impostu. Cun totu s’arrespetu ca tèngiu po is sostenidoris talebanus de sa LSC, mi spraxit meda ma depu nai ca sa fortza de imponi unu standard no dda tenint e no tenint a palas nisciuna classi o cetu de inteletualis o intellighèntzia chi ddus potzat sostenni in custa batalla. Deu creu chi custu problema no s’at a arresolvi fintzas a candu no si cumprendit ca fraigai una natzioni chentz’e lìngua est possìbili – ca si podit fai riferimentus a àterus imaginarius -, ma sarvai una lìngua in perìculu comenti sa sarda chentz’e fraigai unu pagu, a su mancu, de sentimentu natzionali est impossìbili. S’arrexonu chi fatzu deu est custu: su sardu est una lìngua chi arriscat de si morri, imoi ddu depeus sarvai. Creu chi sa lei regionali proposta de Paolo Zedda potzat illompi a custa punna. Is chi no bolint custa lei narant ca est periculosa, poita ca partzit su sardu in duus. Ma deu apu lìgiu, in sa lei, chi su sardu est unu e chi sa Regioni imprèat sa LSC, chi perou andat emendada. Candu narat chi esistint variedadis localis chi andant tuteladas ddu fait secundu imi po custa arrexoni: ca deu potzu scri’ a sa RAS in sa manera chi prus mi agradat e issus no mi podint nai nudda, francu naturalmenti ca mi depint arrespondi in LSC poita ca cussa est sa lingua uficiali de sa RAS. Deu creu chi custa cosa siat necessària poita ca, chi tui scriis ca “su sardu est unu” in una lei (cosa chi est bera, no seu nendi cussu) e a pustis no naras chi totus is variedadis funt tuteladas, arriscas de fraigai unu sistema inui, chi deu scriu “scola” in su logu de “iscola”, s’imprèau de sa RAS mi podit nai ca su chi apu scritu no bolit nai nudda ca cussu fueddu in LSC no esistit. Nendi de prus, su cuncettu de variedadi no tenit nisciunu significau chi no est in relatzioni cun UNA lìngua. Candu sa lei narat chi esistint duas variedadis stòrico-leteràrias (logudoresu e campidanesu) no est fendi àteru ca arreconosci sa realidadi, ma cussa funt variedadis imprèadas in leteradura, nisciunu ddas impreat chistionendi (e mancu mali!) e sa lei no narat chi funt lìnguas bias, narat chi funt lìnguas leteràrias. Deu no bollu giai giudìtzius moralis a pitz’e s’idea de una parti de su movimentu linguìsticu sardu de imponi unu standard a sa manera italiana, de s’artu a su basciu, ma nau sceti chi, puru chi ddu bolint, no ndi tenint sa fortza e su fatu ca in doighi annus sa LSC no est stètia ancora arricia de sa maioria de is sardus no lassas dudas a pitz’e custu cosa. Deu nau custu: po imoi pensaus a sarvai sa lìngua e sa proposta piramidali de Paolo Zedda po custa punna andat beni. Chi ddui funt cosas de ammellorai, e de seguru est aici, bastat a fai emendamentus ponendi-sì de acordu in separata sede. Andat beni poita narat ca su sardu est unu e poita promovit sa grafia unitaria standard, ca est sa cosa fondamentali po’ permiti de imparai su sardu in sa scola. Candu eus a arrenesci a sarvai su sardu, insaras deu creu chi is dinàmicas storicas s’ant a sboddiai in manera naturali e unu standard, in cancua manera, at a nasci.

dp